Uitvaart door de gemeente: regels en kosten
dinsdag 9 september 2025
Wanneer er geen nabestaanden zijn die een uitvaart kunnen of willen regelen, neemt de gemeente de verantwoordelijkheid op zich. De Wet op de lijkbezorging (Wlb) verplicht de burgemeester ervoor te zorgen dat iedere overledene op een respectvolle manier wordt begraven of gecremeerd.
Wanneer neemt de gemeente de uitvaart over?
De gemeente start uiterlijk op de derde dag na overlijden met de eerste stappen: identiteit vaststellen, nabestaanden opsporen en nagaan of er een testament of uitvaartverzekering is.
Als er niemand gevonden wordt of als nabestaanden de uitvaart niet willen regelen, geeft de gemeente uiterlijk op de vierde werkdag< opdracht voor de uitvaart. De plechtigheid vindt plaats op de zesde werkdag na overlijden, tenzij er bijzondere omstandigheden zijn.
Hoe ziet een gemeentelijke uitvaart eruit?
De gemeente verzorgt een sobere maar respectvolle uitvaart en houdt, als dat mogelijk is, rekening met de wens van de overledene.
- Standaard wordt gekozen voor crematie.
- Een begrafenis vindt alleen plaats wanneer de identiteit onbekend is, er sprake is van een misdrijf of als duidelijk is dat de overledene of diens geloof dit wenste.
De uitvaart bestaat doorgaans uit:
- een eenvoudige kist
- overbrengen naar mortuarium en uitvaartlocatie;
- crematie of algemene begrafenis zonder monument;
- bij crematie: bewaring van de as.
Bij een begrafenis blijft de gemeente eigenaar van het graf. Pas wanneer de kosten volledig zijn betaald, kan er een monument worden geplaatst.
Wie betaalt de kosten?
De gemeente schiet de kosten voor, maar verhaalt deze vervolgens:
1 eerst op de nalatenschap;
2 daarna, indien nodig, op kinderen, ouders, broers en zussen (tot tweede graad).
Geen onderscheid tussen goede of slechte band
De wet maakt geen onderscheid in de relatie met de overledene. Ook als kinderen al jaren geen contact meer hadden met hun ouder, kunnen zij verplicht worden om bij te dragen aan de uitvaartkosten. Hierover kwamen meerdere klachten binnen bij MAX Meldpunt, onder meer in dit artikel: Mag gemeente kind verplichten de uitvaart van ouders te betalen?
Gemeente kan duurder uitvallen
Een uitvaart via de gemeente lijkt misschien goedkoop, maar in de praktijk kan het juist fors duurder uitpakken. Gemeenten schakelen vaak een vaste uitvaartonderneming in, en de tarieven daarvan liggen regelmatig hoger dan die van een eenvoudig zelf geregelde uitvaart.
Belangrijk om te weten: de kosten van een gemeentelijke uitvaart worden altijd verhaald op de nalatenschap of de nabestaanden. Alleen wanneer kinderen of andere nabestaanden kunnen aantonen dat zij geen financiële middelen hebben, neemt de gemeente de kosten definitief voor eigen rekening.
Daarom geldt:
Betaalbaar alternatief: zelf een crematie regelen
Wie de regie wil behouden en kosten wil beperken, kan beter zelf een voordelige crematie regelen. Een voorbeeld is Exit.nl, waar eenvoudige, stille crematie wordt aangeboden. Zo voorkom je dat de gemeente alles bepaalt en dat de rekening achteraf hoger uitvalt.
Gemeentelijke uitvaart – veelgestelde vragen
Wat is een gemeentelijke uitvaart?
Een gemeentelijke uitvaart wordt door de gemeente geregeld als er niemand is die dit wil of kan doen. De gemeente kiest zelf een uitvaartondernemer en bepaalt hoe de uitvaart verloopt.
Is een gemeentelijke uitvaart altijd goedkoop?
Nee. Als nabestaanden géén geld hebben, betaalt de gemeente de volledige uitvaart. Maar als kinderen, broers of zussen wél middelen hebben en weigeren te regelen, kan de gemeente de kosten op hen verhalen. Dan kan het duurder uitvallen dan zelf een eenvoudige uitvaart regelen.
Wat is het verschil met bijzondere bijstand?
Bijzondere bijstand is een regeling voor nabestaanden die de uitvaart wíllen regelen, maar geen geld hebben. De gemeente betaalt dan via bijstand, terwijl de familie zelf een uitvaartondernemer kan kiezen.
Wat zijn de nadelen van een gemeentelijke uitvaart?
De uitvaart is vaak sober en onpersoonlijk. Nabestaanden hebben weinig inspraak. Bovendien kan het duurder worden als de gemeente kosten verhaalt op familieleden met voldoende middelen.
Tip: Wilt u zelf meer regie en overzicht? Bekijk de checklist uitvaart regelen.
