Naar aanleiding van vraag nummer 70454 van 30 juli 2025
8 augustus 2025
Vraag nummer: 70496
Geachte Heer van der Putten,
N.a.v uw antwoord is er bij ons nog onduidelijkheid.
U hebt het over onderhoudsrechten voor graven of begraafplaatsen, die betaald ‘moeten’ worden, en dit zijn dan belastingen?. U spreekt over belastingen, hierbij krijgen wij het gevoel dat dat belastinggeld voor andere doeleinden wordt gebruikt dan de kerkhoven. We betalen als particulier al heel veel belastingen. De gemeente heeft het over onderhoudsbijdrage, dit moet toch gebruikt worden voor onderhoud kerkhoven? Hier wordt niet gesproken over belastinggeld. Maar het kerkhof in Zuidlaren is in slechte staat van onderhoud, waar bewijs van is. Dus als wij daar voor gaan betalen, hebben wij daar geen goed gevoel bij, dat dat uberhaupt op de juiste manier gebruikt. Op deze manier kan de gemeente door slecht onderhoud over een aantal jaren aangeven dat het kerkhof helemaal geruimd moet worden omdat het onderhoud niet te handhaven is.
U schrijft het volgende:
Het is bijzonder merkwaardig dat de gemeente stelt dat de grafakte die uw moeder in 2016 heeft gekregen, na het overlijden van uw moeder niet meer geldig is. Dat kan juridisch niet.
Wat voor rechten kunnen wij hier dan wel uit ontlenen?
Wij komen hier even op terug, omdat wij als burger de gerechtelijke taal niet altijd begrijpelijk. Wij als noordeling zijn nuchter in het denken en doen.
Antwoord:
Geachte heer,
Heel goed dat u nog een toelichting vraagt, als mijn antwoord onduidelijk is.
Ja, de onderhoudsrechten die op gemeentelijke (niet kerkelijke) begraafplaatsen betaald moeten worden, zijn juridisch gezien belastingen. Net als de grafrechten. Bijna alle kosten die een gemeente ergens voor in rekening brengt, zijn belastingen.
Er zijn wel uitzonderingen; als je een woning van een gemeente huurt, is de huur geen belasting. Als de gemeente op een begraafplaats een aula heeft, waar ze ook koffie schenkt en cake serveert, zijn dat ook geen belastingen, maar privaatrechtelijke tarieven. Dan worden die tarieven ook speciaal als zodanig aangeduid in de besluitvorming van het bestuursorgaan. Omdat het anders is dan normaal.
Dat de onderhoudskosten belastingen zijn, blijkt ook uit de verordening van de gemeente Tynaarlo, waar Zuidlaren in ligt. Zie https://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR731084/1. Dat is de Verordening lijkbezorgingsrechten. Artikel 2 gaat over belastbare feiten. Artikel 3 gaat over de beastingplicht. Artikelen 4 en 5 gaan over het belastingtarief en het belastingjaar. In artikel 6 (Wijze van heffing) staat in lid 1: "De onderhoudsrechten, bedoeld in 1.8 van de tarieventabel, worden geheven bij wege van aanslag." Een aanslag is een belastingaanslag.
In artikel 7 lid 1 staat: "De onderhoudsrechten, als bedoeld in 1.8 van de tarieventabel zijn verschuldigd bij de aanvang van het belastingtijdvak of, zo dit later is, bij de aanvang van de belastingplicht."
Bij alle gemeenten zijn deze regels nagenoeg hetzelfde.
Er is geen enkele verplichting voor een gemeente (en provincies en het Rijk) om de opbrengst van belastingen te besteden aan onderwerp waarvoor de belasting betaald is. Dat is een belangrijk kenmerk van belastingen. De hondenbelasting hoeft niet aan honden te worden besteed, de onroerende zaakbelasting niet aan woningen, etc.
Maar er is wel een belangrijke regel: gemeenten mogen geen winst maken op begraafplaatsen. Zij mogen niet bijvoorbeeld 400.000 euro aan grafrechten en onderhoudsbijdragen innen en maar 300.000 aan de begraafplaatsen uitgeven. Maar er is wel vrijheid om de gelden te besteden aan onderhoud of de salarissen van hoveniers of de bouw van een aula of een reservering voor de vervanging van een zitmaaier. Het is dus niet zo dat als er bijvoorbeeld 150.000 euro aan onderhoudsrechten geïnd is, ook weer precies 150.000 aan onderhoudskosten besteed moet worden. Het geld kan ook aan een nieuw toegangshek of de aankoop van nieuw meubilair voor de administratie besteed worden. Als het maar het hek en de administratie van de begraafplaats betreft.
Overigens hoeft u niet bang te zijn dat geld voor de begraafplaats aan andere dingen besteed wordt, want er is geen enkele gemeente in Nederland die winst maakt op het begraven. Ik zie jaarlijks van enkele honderden gemeenten hun tarieven en ook de voorstellen aan de gemeenteraad voor het handhaven of wijzigen van de tarieven. Geen enkele gemeente maakt winst, zoals ik al zei. Gewoonlijk moet er geld bij. De uitgaven voor de begraafplaatsen worden vaak maar voor 70 of 80% gedekt. En minder dan dat is geen hoge uitzondering. Ik zie soms dat de dekking maar 40% is.
Wat het punt van de grafakte uit 2016 betreft: daar kan ik verder niets over zeggen, als ik de akte niet in haar geheel gezien heb. Ik vermoed dat op de een of andere manier sprake is van een misverstand.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals over de aankoop en het behoud van een graf voor eeuwig:
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
TIP
www.urnenwinkel.nl. De mooiste collectie urnen voor de beste prijs.
