Wettelijke regels bij schudden en ruimen graf
12 november 2025
Vraag nummer: 70942
De wettelijke regels bij een gewone ruiming en de vereisten daarbij voor het verzamelgraf , zijn o.a. dat de stoffelijke resten minimaal 30 cm van het hoogste grondwaterpeil dienen te worden weggezet.
Gezien het verteringsproces wat door dient te gaan op verantwoorde wijze . Logisch denk ik.
Is er dezelfde wettelijke verplichting om bij het eventueel schudden (bijzondere vorm van ruimen) van een graf rekening te houden met de minimale 30 cm afstand tot het hoogste grondwaterpeil?
Met andere woorden: mogen hier de samengevoegde resten, onder de onderste graflaag , dus NIET worden weggezet op een diepte waarbij grondwater aanwezig is?
Antwoord:
Geachte heer,
Wanneer een graf geschud of geruimd wordt ('schudden' of 'samenvoegen' is gewoon een vorm van ruiming) dan zijn er geen vereisten voor het aanhouden van een afstand tot het grondwater en tot stoffelijke resten van andere lichamen. Alles kan op een hoop en die hoop kan ook in het grondwater liggen. Er hoeft na ruiming dus geen afstand van minstens 30 cm aangehouden te worden, zowel niet naar beneden, opzij als naar boven.
Maar er is een verschil tussen wat wettelijk wel of niet mag en wat verstandig en netjes is om te doen. Het is verstandig om lichamen die niet niet geheel geskeletteerd zijn, zo her te begraven dat er zuurstof bij kan komen. Dat kan op verschillende manieren: door ze te begraven in een grafkelder/knekelput, door ze te begraven in zand met een grote korrel, waardoor er ook goed zuurstof bij kan of door ze ondiep te begraven. Iedere methode heeft voor en nadelen. In een kelder bevindt zich veel zuurstof, mits er ook een goede beluchting van die kelder is. Dat is positief. Maar een nadeel is dat een kelder droog is. Dat is jammer, want een beetje vocht is gunstig voor de bacteriën die de stoffelijke resten doen verteren. In een gewoon zandgraf krijg je gewoon door regen ook een een beetje vochtige omgeving. Dat helpt de vertering.
Samengevoegde resten, onder de onderste graflaag, kunnen worden weggezet in het grondwater. Maar het Besluit op de lijkbezorging (Blb) gaat uit van de Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand (artikel 5 lid 4 Blb (niet de Wet)). Dat betekent dat de grondwaterstand soms hoger is dan dat gemiddelde en soms lager. Als het grondwater een paar maanden per jaar lager is, en op die hoogte botten worden begraven, gaat de vertering toch rustig door. Als de botten zeg maar 9 maanden per jaar in het water liggen en 3 maanden droog, is dat een prima situatie, heb ik mij door ervaren begraafplaatsbeheerders laten vertellen.
De ideale situatie kan per begraafplaats verschillen, afhankelijk van de grondsoort, de zuurgraad en andere factoren. Beheerders moeten daar keuzes in maken en er voor zorgen dat hun ervaringen aan toekomstige opvolgers doorgegeven worden.
Details over de gewenste vormen van ruiming en het bergen van de aangetroffen stoffelijke resten staan niet in de Wet en het Besluit op de lijkbezorging. De variatie tussen terreinen van begraafplaatsen is te groot en oudere begraafplaatsen hebben van oudsher al een soort 'best practice'.
Ik maak van de gelegenheid gebruik om op te merken dat ik regelmatig cursussen over begraafplaatsbeleid geef, waar dit soort vraagpunten aan de orde komen. Soms worden die cursussen op centrale plaatsen in het land gegeven, denk aan Utrecht, Assen of Eindhoven. Soms geef ik die cursussen ook bij gemeenten 'in huis'.
Wie belangstelling heeft voor een cursus, kan contact opnemen met Segment opleidingen, Segment.nl. Op 25 november a.s geef ik weer een cursus in Utrecht, waar men zich nog voor kan inschrijven. https://www.segment.nl/cursuskalender/138/begraafplaatsbeleid-wet-op-de-lijkbezorging-in-de-praktijk.
Ook voor 2026 zijn al enkele data gereserveerd.
Soms organiseert een gemeente met een of meer buurgemeenten een dag 'in huis'. Dat werkt ook heel goed.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals over de aankoop en het behoud van een graf voor eeuwig:
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
