Één rechthebbende per graf?
10 juli 2025
Vraag nummer: 70378
Geachte heer Van der Putten,
Wij zijn momenteel met een nabestaande in discussie, die vindt dat hij als nabestaande recht heeft op informatie over de rechthebbende op een graf.
Ook is zijn mening, dat alleen mensen met bloedverwantschap rechthebbend op een graf zouden mogen zijn.
De rechthebbende op het graf waar hij nu vragen over stelt is (xxxxxx) en naar eigen zeggen heeft meneer goed contact met al zijn broers en zussen.
Wij hebben meneer verteld dat wij in verband met privacy geen gegevens over een rechthebbende mogen verstrekken.
Wel hebben wij hem aangeboden dat hij een brief in een gesloten envelop aan de rechthebbende mag schrijven, die wij dan doorsturen aan de rechthebbende.
Deze persoon kan dan zelf besluiten om wel of geen contact met hem op te nemen.
Meneer heeft ons een brief gestuurd waarin hij aangeeft boos te zijn omdat wij niet willen vertellen wie de rechthebbende is.
Ook vindt hij dat wij heel verkeerd beleid voeren door anderen dan bloedverwanten toe te staan rechthebbende te worden.
Verder zou naar zijn mening iedereen die familie is rechthebbende op dit graf moeten zijn.
Ik wil nu meneer per brief laten weten hoe een en ander in elkaar zit.
In de Wet op de Lijkbezorging (WodL) kan ik echter niet letterlijk vinden, dat bij elk graf slechts één rechthebbende genoteerd wordt.
Omdat er telkens over ‘rechthebbende’ en nooit ‘rechthebbenden’ wordt gesproken denk ik dat we daaruit mogen concluderen dat per graf altijd maar één rechthebbende is.
Dit staat echter niet letterlijk beschreven en dat wil ik wel graag onderbouwd aan meneer doorgeven.
Ook het feit dat een rechthebbende geen bloedverwant hoeft te zijn is nergens letterlijk beschreven.
Dit valt naar mijn mening eveneens te concluderen uit het feit dat in de WodL niet wordt aangegeven dat de rechthebbende bloedverwant is.
Kunt u mij op beide onderdelen advies geven over beantwoording aan meneer?
Bij voorbaat mijn dank voor uw hulp!
Met vriendelijke groet,
XX
Gemeente Y
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Inderdaad mag de houder van een begraafplaats aan derden niet vertellen wie rechthebbende van een graf is, tenzij die rechthebbende zelf eerder toestemming heeft gegeven om zijn of haar gegevens met derden te delen.
De betreffende nabestaande kan van mening zijn dat alleen bloedverwanten rechthebbende van een graf zou mogen zijn, maar zo zitten de wet en de wereld niet in elkaar.
Als alleen bloedverwanten rechthebbenden mogen zijn zouden echtgenoten dus nooit de rechten op het graf van hun overleden echtgenoot kunnen hebben want zij zijn geen bloedverwanten. Hetzelfde zou ook gelden voor mensen die vele jaren samengewoond hebben; ook zij zijn geen bloedverwanten. Mensen zonder familie zouden dan nooit begraven kunnen worden, want dan is er geen familielid die rechthebbende zou kunnen worden. Gelukkig voor zulke mensen zijn er ook stichtingen die rechthebbende kunnen worden.
Ik vind het een mooie geste van de gemeente dat u meneer aanbiedt om een brief in gesloten enveloppe aan de rechthebbende te sturen, die dan kan besluiten wel of geen contact op te nemen.
Meneer kan tegen de afwijzing om hem te vertellen wie de rechthebbende is, bij de gemeente een bezwaarschrift indienen of - in het geval de kwestie urgent is - een voorlopige voorziening bij de rechtbank vragen. Hij heeft vrij weinig kans om zijn bezwaar gehonoreerd te zien, maar hij heeft wel het recht om het besluit van de gemeente te laten heroverwegen en eventueel later in beroep bij de rechtbank te gaan.
In de Wet op de lijkbezorging staat niet dat er slechts 1 rechthebbende van een graf mag zijn. Er staat zelfs niet in dat een particulier graf een rechthebbende moet hebben. Er kunnen ook particuliere graven zonder rechthebbenden zijn. Vaak zijn graven tussen de wisseling van rechthebbenden een korte periode - enkele weken of maanden - rechthebbend-loos. De rechten en plichten van rechthebbenden zijn gewoonlijk beschreven in beheersverordeningen of beheersreglementen, of, als die er niet zijn, in aktes voor de uitgifte van een graf.
Het is gebruikelijk om slechts 1 rechthebbende te accepteren en dat ook inbeheersverordeningen of beheersreglementen vast te leggen, omdat het hebben van meerdere rechthebbenden samen vaak problemen geeft. Er kan alleen iets met het graf gebeuren, als alle rechthebbenden samen toestemming geven. Maar in het verleden waren vaak juist meerdere personen samen rechthebbende, omdat ze elkaar niet helemaal vertrouwden en van mening verschilden. Klassieke probleemgevallen voor beheerders van begraafplaatsen zijn kindergraven, waar beide ouders rechthebbende van zijn. In het geval van een (v)echtscheiding wordt een graf soms inzet van grenzeloze ellende.
In sommige beheersverordeningen en -reglementen van begraafplaatsen is geregeld dat na het overlijden van de rechthebbende, de rechten alleen naar een bloed- of aanverwant tot de tweede of de derde graad mogen gaan. Geen enkele verordening of reglement regelt dat alleen bloedverwanten rechthebbende mogen zijn, omdat dat echtgenoten en andere levenspartners zou uitsluiten. Die bloed- en aan verwanten tot in de derde graad zijn soms al een onwenselijke beperking, omdat tegenwoordig een groot aantal mensen een gezin vormt, zonder bloed- of aanverwant te zijn. Mensen die als broer en zus in een (samengesteld) gezin zijn opgegroeid, zonder dat de (stief)ouders gehuwd waren, zouden dan nooit rechthebbende van elkaars graf kunnen zijn, ondanks hun nauwe band. Dat is anno 2025 maatschappelijk ongewenst.
Er zijn ook veel beheersverordeningen en -reglementen van begraafplaatsen die helemaal geen beperking opleggenaan wie rechthebbende mag worden. Persoonlijk vind ik dat verstandig, omdat dit de personen die emotioneel de overledene het meest na staan, de kans geeft de zorg voor het graf op zich te nemen. Dat levert ook geen problemen op.
De regels voor de bloed- of aanverwanten kunnen soms ook heel vreemde effecten hebben. Ik ken het geval van een graf van het echtpaar X. Het graf kam op naam van hun zoon. Die zoon overleed. Zijn echtgenote kreeg de grafrechten. Zij trad met een andere man in het huwelijk. De echtgenote overleed ook. De tweede man kreeg de grafrechten en na zijn overlijden diens kinderen.
Die overdracht van grafrechten was telkens keurig naar een bloed- of aanverwant. Maar uiteindelijk was de rechthebbende iemand die geen enkele relatie met het echtpaar X had. Er wordt voor de overdracht vaan grafrechten namelijk altijd gekeken naar de relatie met de vorige rechthebbende en niet de relatie met een van de overledenen in het graf.
Op zich is het keurig dat de kinderen van de tweede man de verantwoordelijkheid voor het in stand houden van het graf hebben genomen. Maar als die begraafplaats een regel zou kennen dat het graf alleen mocht worden overgeschreven op naam van bloed- en aanverwanten (van de laatste) rechthebbende, had het graf van het echtpaar X nooit meer in handen van de familie X kunnen komen. Zoals gezegd, ik ben geen voorstander van zulke regels.
Ik heb uw naam en enkele privacygevoelige elementen uit uw vraag verwijderd.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Nieuwe site voor mensen die zelf de regie over hun overlijden in handen willen hebben:
www.exit.nl. Met:
- documenten voor medische beslissingen: euthanasieverklaring, volmacht, behandelverbod etc.;
- uitvaartwensen vastleggen;
- een eenvoudige crematie regelen.
TIP
Een uitvaart zoals u dat wilt, zonder compromisssen. Regel hier uw uw exclusieve begrafenis of crematie.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages – kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden.
Zoals over de aankoop en het behoud van een graf voor eeuwig:
Zoals: Wie bepaalt of iemand wordt begraven of gecremeerd?
TIP
Melden van overlijden. Landelijk gratis meldnummer overlijden: 0800-783 73 43.
TIP
Regel hier uw begrafenis of crematie.
TIP
www.urnenwinkel.nl. De mooiste collectie urnen voor de beste prijs.
